„Frankowicze” – umowa o kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego jest nieważna !

W świetle dominującego poglądu orzecznictwa sądów powszechnych umowa o kredyt lub pożyczkę indeksowaną do waluty obcej (np. franka szwajcarskiego) zawarta z bankiem  jest nieważna.

Stanowisko takie wyrażone zostało przez Sąd Okręgowy w Warszawie, III Wydział Cywilny, sygn. akt III C 1073/14, w wyroku z dnia 22 sierpnia 2016 r. W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, iż postanowienia umowy o kredyt, które przewidują po stronie banku prawo do samodzielnego ustalania wysokości kursu waluty obcej, po której spłacane ma być zobowiązanie są abuzywne. Kurs ustalony przez bank nie jest bowiem kursem średnim Narodowego Banku Polskiego, a kursem sprzedaży i jako taki zawiera w sobie marżę banku. Powyższe powoduje, iż klauzula indeksacyjna rażąco narusza interesy słabszej strony umowy i nie może być stosowana w umowach łączących konsumentów i przedsiębiorców. Usunięcie postanowień abuzywnych z zawartej umowy skutkuje tym, iż w jej treści brak jest zapisów pozwalających na ustalenie w jaki sposób kredyt ma być spłacany. Sama umowa musi więc być uznana albo za nieważną (jako tyczącą się świadczenia niemożliwego do spełnienia) albo wprost jako nie zawartą (z powodu braku konsensu stron co do wszystkich jej niezbędnych postanowień).

Stanowisko co do nieważności umowy zostało wyrażone również przez Sąd Okręgowy Warszawa Praga w Warszawie, III Wydział Cywilny, sygn. akt III C 75/16, w wyroku z dnia 2 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy wskazał, iż mechanizm przeliczania zobowiązania konsumenta według kursu franka szwajcarskiego z daty jego wykonywania, w sytuacji gdy środki finansowe udzielone przez bank przekazane były w walucie polskiej według kursu waluty z daty zawarcia umowy, powoduje rażącą dysproporcję w świadczeniach stron. Zapisy takie nakładają bowiem wyłącznie na konsumenta ryzyko walutowe. Od czasu zawarcia umowy o kredyt nie doszło do żadnej istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Tymczasem aktualnie konsument zobowiązany jest spłacać raty kredytu w wysokości niemal dwukrotnie wyższej niżeli w dacie zawarcia umowy. Prowadzi to do sytuacji, w której zastosowana klauzula waloryzacyjna sprzeczna jest z naturą kredytu bankowego, istotą waloryzacji, a ponadto narusza zasady współżycia społecznego, jako niedająca się pogodzić ze społecznym poczuciem sprawiedliwości oraz ekwiwalentności świadczeń, a także dobrymi obyczajami w stosunkach z konsumentami.

Nieważność umowy powoduje konieczność zwrotu przez bank wszystkich kwot przekazanych przez konsumenta tytułem spłaty kredytu. Obowiązek taki obejmuje więc zarówno wszelkie uiszczone raty kredytu, jaki i dodatkowe opłaty poniesione na rzecz banku, takie jak ubezpieczenie spłaty kredytu, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, ubezpieczenie nieruchomości, czy ubezpieczenie na życie. Korzyść jaką uzyskał z tego tytułu bank stanowi bowiem jego bezpodstawne wzbogacenie, które winno być zwrócone konsumentowi. Z kolei konsument winien zwrócić bankowi uzyskaną kwotę kredytu.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż roszczenia banku względem konsumentów przedawniają się z upływem 3 lat licząc od dnia faktycznego przekazania im środków finansowych. Roszczenia przedawnione nie mogą być skutecznie dochodzone przed Sądem. Tym samym jeśli środki finansowe udzielone tytułem wykonania umowy o kredyt zostały przekazane konsumentowi dawniej niż 3 lata wstecz, roszczenie banku uległo przedawnieniu w całości. Z kolei roszczenie konsumenta względem banku przedawnia się z upływem 10 lat licząc od dnia przekazania poszczególnych rat kredytu i poszczególnych opłat.

Przykład: Jan Kowalski zawarł w dniu 10 grudnia 2007 r. umowę o kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego. Kwota kredytu oznaczona została na 300 000 zł, co stanowiło równowartość 150 000 franków szwajcarskich na dzień zawarcia umowy. Tytułem wykonania umowy Jan Kowalski w dniu 15 stycznia 2008 r. otrzymał od Banku S.A. przelew na kwotę 300 000 zł. Przez okres 10 lat Jan Kowalski spłacał regularnie zobowiązanie. Pierwszą ratę kredytu uiścił w dniu 10 kwietnia 2008 r., drugą w dniu 10 maja 2008 r., każdą kolejną 10 dnia poszczególnego miesiąca. W tym czasie przekazał na rzecz Banku S.A. łącznie kwotę 350 00 zł. Pomimo to aktualnie do spłaty nadal pozostała mu kwota 110 000 franków szwajcarskich co stanowi równowartość ok. 450 000 zł. Pozwem z dnia 10 stycznia 2016 r. Jan Kowalski wystąpił do Sądu Okręgowego w Warszawie, z powództwem o zwrot uiszczonych dotychczas kwoty rat kredytu w łącznej wysokości 350 000 zł. Roszczenie Jana Kowalskiego nie uległo bowiem przedawnieniu. Termin przedawnienia wynosi 10 lat i liczy się od daty przekazywania poszczególnych rat na rzecz Banku S.A. Tak więc pierwsza rata kredytu uległaby przedawnieniu dopiero w dniu następującym po 10 kwietnia 2018 r., druga w dniu następującym po 10 maja 2018 r. itd. Sąd I instancji wyrokiem z dnia 10 lipca 2017 r. zasądził na rzecz Jana Kowalskiego kwotę 350 000 zł stwierdzając, iż umowa o kredyt z dnia 10 grudnia 2007 r. jest nieważna. Jan Kowalski w związku z unieważnieniem umowy winien zwrócić Bankowi S.A. przekazaną mu w dniu 15 stycznia 2008 r. kwotę 300 000 zł. Jednakże roszczenie Banku S.A. względem Jana Kowalskiego przedawniło się. Termin przedawnienia wynosi bowiem 3 lata licząc od dnia przekazania mu środków finansowych, czyli upłynął z końcem 15 stycznia 2011 r. (3 lata licząc od dnia 15 stycznia 2008 r.). Jan Kowalski może więc uchylić się od obowiązku zwroty kwoty 300 000 zł.

Informujemy, że Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Borowca specjalizuje się w pomocy prawnej dla osób, które zawarły umowę kredytu lub pożyczki we franku szwajcarskim.

Dodał: Adwokat Tomasz Borowiec
W dniu: 11-07-17
Opublikowano w kategorii: Prawo cywilne