W dniu 1 lipca 2015 r. wchodzą w życie przepisy nowelizujące ustawę – kodeks karny. Przepisy te wprowadzają nową instytucję prawa karnego nieznaną dotychczas polskiemu ustawodawcy, a mianowicie umorzenie postępowania na wniosek pokrzywdzonego. Rozwiązanie to zostało uregulowane w dodanym na skutek nowelizacji przepisie art. 59a kodeksu karnego. Skutkiem umorzenia jest odstąpienie od prowadzenia dalszego postępowania karnego oraz zaniechanie ustalenia winy sprawcy, a w konsekwencji zaniechanie jego ukarania.
Umorzenie to obwarowane jest jednak kilkoma warunkami, które muszą zostać spełnione łącznie.
Po pierwsze instytucja ta odnosi się jedynie do przestępstw zagrożonych przez ustawę karą do 3 lat pozbawienia wolności, zaś w przypadku przestępstw przeciwko mieniu do 5 lat pozbawienia wolności, a także do przestępstwa wywołania średniego uszczerbku na zdrowiu (przestępstwa z art. 157 § 1 kodeksu karnego). Po drugie, wniosek o umorzenie postępowania musi zostać złożony przez pokrzywdzonego i to w ściśle określonym terminie. Oznacza to, że instytucja ta nie będzie miała zastosowania do przestępstw, które ze swojej natury nie wywołują bezpośredniego naruszenia lub zagrożenia dóbr prawnych innych osób, a zatem przestępstw, w stosunku do których ustawa nie nadaje nikomu statusu osoby pokrzywdzonej (np. podrobienie dokumentu). Terminem do którego pokrzywdzony może złożyć wniosek, aby był on skuteczny, jest moment otworzenia przewodu sądowego w Sądzie I instancji, a zatem odczytanie aktu oskarżenia przez prokuratora.
Kolejnym warunkiem skorzystania z instytucji umorzenia postępowania na wniosek pokrzywdzonego jest uprzednia niekaralność oskarżonego za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy. Chodzi jedynie o czyny karalne, których wina została stwierdzona prawomocnym wyrokiem skazującym Sądu istniejącym w dacie rozpoznawania wniosku pokrzywdzonego. Ostatnią z przesłanek jest naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienie wyrządzonej krzywdzie.
Skutecznie złożony wniosek, poza wyjątkiem określonym w § 3 przepisu art. 59a kodeksu karnego, obliguje Sąd do umorzenia postępowania karnego.
Przykład: Jan Kowalski został oskarżony o kradzież aparatu fotograficznego należącego do Adama Nowaka. W toku postępowania przygotowawczego przyznał się do winy oraz oddał aparat. Pokrzywdzony po otrzymaniu utraconej rzeczy stwierdził, iż ekran aparatu jest pęknięty. Z rozmowy z pracownikiem sklepu, w którym uprzednio dokonał zakupu, dowiedział się, iż jego naprawa kosztować będzie kwotę od 1 500 do 2000 zł. Jak Kowalski porozumiał się z pokrzywdzonym i zobowiązał się, że zwróci mu środki finansowe stanowiące równowartość kosztów przywrócenia aparatu do stanu sprzed kradzieży, pod warunkiem, że ten złoży wniosek o umorzenie postępowania. Jeszcze tego samego dnia oskarżony przelał na konto bankowe Adama Nowaka kwotę 2 000 zł. Pokrzywdzony po otrzymaniu pieniędzy na rachunek bankowy złożył wniosek o umorzenie postępowania karnego. Po wpłynięciu wniosku do Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie, umorzono postępowanie względem oskarżonego powołując się na przepis art. 59a kodeksu karnego.
Dodał: Adwokat Tomasz Borowiecul. Wita Stwosza 20A lok. 3
02-661 Warszawa
woj. mazowieckie
NIP: 6612134901
REGON: 147344168
Administratorem Twoich danych osobowych jest Adwokat Tomasz Borowiec prowadzący Kancelarię Adwokacką w Warszawie pod adresem ul. Wita Stwosza 20A lok. 3, 02 – 661 Warszawa.
