Roszczenia banków o zwrot kapitału z nieważnej umowy o kredyt lub pożyczki waloryzowanej do waluty obcej (najczęściej CHF) są przedmiotem coraz większej ilości postępowań sądowych. Banki coraz częściej decydują się kierować swoje roszczenia przeciwko konsumentom (kredytobiorcom) nawet jeśli sprawa o ustalenie nieważności umowy o kredy nie została jeszcze prawomocnie rozstrzygnięta. Powodem powyższego jest obawa banku o przedawnienie jego roszczeń.
Zgodnie z treścią przepisu art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.”. Roszczenie banku o zwrot kapitału przekazanego z nieważnej umowy o kredyt przedawnia się więc w okresie trzech lat, albowiem roszczenie to pozostaje w związku z działalnością gospodarczą banku. Wszakże kredyt udzielony był w ramach prowadzonej przez banku działalności bankowej. Tym samym skierowanie sprawy przez bank na drogę sądową już po upływie okresu przedawnienia powoduje, iż roszczenie takie podlega oddaleniu niezależnie od jego zasadności (po uprzednim zgłoszeniu zarzutu przedawnienia przez konsumenta).
Bardzo istotną kwestią w zakresie liczenia biegu terminu przedawnienia roszczeń banku jest data od jakiej termin ten należy obliczać. Uchwałą z dnia 25 kwietnia 2024 r., sygn. akt III CZP 25/22 Sąd Najwyższy stwierdził, iż „Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się co do zasady od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy”.
Z powyższej uchwały wynika więc, iż trzyletni termin przedawnienia należy liczyć od dnia, w którym konsument wskazał w dowolnej formie bankowi, że traktuje zawartą umowę o kredyt jako nieważną. Przy czym nie ma znaczenia to, czy zgłoszenie takie nastąpiło w formie pisemnej, czy też innej (np. w drodze wiadomości mailowej, poprzez formularz kontaktowy banku itp.). Nie ma też znaczenia pod jaką nazwą roszczenie to zostało zgłoszone (czy jako reklamacja, czy jako wezwanie do zapłaty, czy też jako stanowisko). Istotne jest tylko to by w oświadczeniu tym jasno zamanifestować wolę, że postanowienie umowy zawierające klauzulę abuzywną nie wiąże stron.
Ponadto uchwała ta stanowi, iż termin przedawnienia liczy się „co do zasady” od dnia zakwestionowania względem banku związania postanowieniem umownym. Oznacza to, że mogą następować również inne zdarzenia, które powodują, iż termin przedawnienia będzie liczony w odmienny sposób. Sytuacja taka winna mieć miejsce w szczególności w stosunku do banków, u których klauzule abuzywne wpisane są do Rejestru Klauzul Niedozwolonych. Wszakże w stosunku do banków tych zapadły prawomocne rozstrzygnięcia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdzające abuzywne zapisy umowne. Banki te wiedziała więc w dacie uprawomocnienia się orzeczeń, iż w umowach zawartych z konsumentami, które opierały się na tych samych lub podobnych wzorcach umownych występują postanowienia nie wiążące konsumenta. W takim przypadku termin przedawnienia winien być liczony od daty wydania przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prawomocnego rozstrzygnięcia.
Dodał: Adwokat Tomasz Borowiecul. Wita Stwosza 20A lok. 3
02-661 Warszawa
woj. mazowieckie
NIP: 6612134901
REGON: 147344168
Administratorem Twoich danych osobowych jest Adwokat Tomasz Borowiec prowadzący Kancelarię Adwokacką w Warszawie pod adresem ul. Wita Stwosza 20A lok. 3, 02 – 661 Warszawa.
