Sądowa rozdzielność majątkowa – czy wiesz kiedy możesz ją uzyskać?

Jednym ze sposobów ustanowienia między małżonkami rozdzielności majątkowej jest orzeczenie sądowe, które może być wydane na podstawie przepisu art. 52 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Zgodnie z jego treścią „Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”.

Powyższe rozwiązanie przewidziane jest przede wszystkim dla osób, które chcą w dalszym ciągu pozostawać w związku małżeńskim jednakże nie chcą prowadzić wspólnie spraw finansowych lub ze względu na przedłużające się postępowanie rozwodowe chcą uregulować swoją sytuację ekonomiczną. Podstawowym skutkiem rozdzielności majątkowej jest bowiem prawo do samodzielnego dysponowanie majątkiem i środkami finansowymi powstałymi po jej ustanowieniu oraz brak ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania drugiego z małżonków. Ustanowienie rozdzielności majątkowej daje również możliwość podziału majątku wypracowanego w czasie jej trwania.

Ważne powody jako podstawa ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd:

Warunkiem ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami przez sąd jest zaistnienie „ważnych powodów”.  Ustawodawca nie zdefiniował jednak pojęcia „ważnych powodów” w treści ustawy Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, ani w żadnym innym akcie prawnym. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że są to takie okoliczności natury ekonomicznej, które w ramach utrzymywania wspólnoty majątkowej skutkują pokrzywdzeniem rodziny lub jednego z małżonków. Jako przykład ważnych powodów podaje się zaistnienie separacji faktycznej, a zatem sytuacji w której w dalszym ciągu formalnie  mamy do czynienia z trwaniem małżeństwa, jednakże faktycznie małżonkowie żyją w rozłączeniu i samodzielnie podejmują decyzje finansowe. Innym przykładem zaistnienia ważnych powodów może być zaciąganie przez jednego z małżonków zobowiązań finansowych w celu zaspokojenia wyłącznie własnych potrzeb niezwiązanych z potrzebami rodziny.

Data ustanowienia rozdzielności majątkowej:

Sąd ustanawiając rozdzielność majątkową zobowiązany jest wskazać dzień, w którym ona następuje. Zasadą jest, iż dniem takim jest data wytoczenia powództwa przez osobę zainteresowaną. Przez datę wytoczenia powództwa rozumie się dzień złożenia pozwu w biurze podawczym sądu lub dzień wysłania pozwu za pośrednictwem operatora publicznego, którym aktualnie jest Poczta Polska. W wyjątkowych wypadkach sąd uprawniony jest jednak do orzeczenia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.  W szczególności sąd uprawniony jest do orzeczenia rozdzielności z datą wsteczną w sytuacji, gdy małżonkowie żyją w rozłączeniu. Konstrukcja ta ma na celu ochronę jednego z małżonków przed negatywnymi skutkami działania drugiego z nich. W praktyce zdarza się bowiem, iż jeden z małżonków bez zgody i wiedzy drugiego z nich zaciąga poważne zobowiązania finansowe. Ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, a zatem przed zaciągnięciem niekorzystnych dla drugiego małżonka zobowiązań finansowych umożliwi mu uwolnienie się od nich. Małżonek nie będzie bowiem ponosił odpowiedzialności za zobowiązania powstałe już po dacie wskazanej w wyroku sądowym.

Sąd właściwy do orzeczenia rozdzielności majątkowej:

Właściwym do ustanowienia rozdzielności majątkowej jest sąd rejonowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. Jeśli nie można na tej podstawie określić sądu rejonowego, właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej. Gdy mimo wszystko nie uda się określić sądu, w ostateczności pozew należy wnieść do sądu miejsca zamieszkania powoda. Wraz ze wniesieniem pozwu do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej należy uiścić opłatę sądową w wysokości 200 zł.

 

Przykład: Jan Kowalski w dniu 6 stycznia 2001 r. zawarł związek małżeński z Karoliną Nowak. Po ok. 4 latach trwania związku małżeńskiego strony stwierdziły, iż nie pasują do siebie i postanowiły się rozstać. Na skutek dokonanych ustaleń Jan  Kowalski w dniu 3 stycznia 2005 r. wyprowadził się z zajmowanego wspólnie z żoną mieszkania. Od tego czasu utrzymywał z nią jedynie sporadyczne kontakty. Strony samodzielnie gospodarowały uzyskiwanymi z tytułu pracy środkami finansowymi. W styczniu 2018 r. Jan Kowalski otrzymał z firmy pożyczkowej wezwanie do zwrotu pożyczki w wysokości 35 tys. zł. W treści wezwania wskazano, iż jego żona Karolina Nowak zawarła umowę pożyczki środków finansowych w dniu 23 maja 2017 r. i nie spłaciła jej w ustalonych terminach. W ciągu następnego miesiąca Jan Kowalski otrzymał kolejne wezwania do zwrotu środków finansowych z innych instytucji finansowych. Łącznie zobowiązania Karoliny Nowak przekraczały kwotę 100 tys. zł. Jan Kowalski pozwem z dnia 24 maja 2018 r. wystąpił do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej z Karoliną Nowak z datą wsteczną, to jest na dzień 3 stycznia 2005 r. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż Karolina Nowak bez jego wiedzy i zgody zaciągnęła zobowiązania finansowe w znacznej wysokości. Z uzyskanych w ten sposób środków finansowych nigdy nie korzystał. Powód zaznaczył, iż nie ma kontaktu ze swoją żoną od ok. 13 lat. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 14 stycznia 2019 r. uwzględnił powództwo Jana Kowalskiego i orzekł rozdzielność ze skutkiem na dzień 3 stycznia 2005 r. W pisemnych motywach rozstrzygnięcia wskazał, iż strony od ponad 13 lat żyją w rozłączeniu. Powód od powyższego czasu utrzymywał z pozwaną jedynie kontakty sporadyczne. Nie miał wiedzy o zaciągnięciu zobowiązań przez pozwaną. Powyższe świadczy o zaistnieniu ważnych powodów przemawiających za konicznością ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Dodał: Adwokat Tomasz Borowiec
W dniu: 16-01-19
Opublikowano w kategorii: Prawo cywilne